Moratoryum nedir? Osmanlı'da Moratoryum İlanı (Ekonomik-İktisadi)

Moratoryum nedir? Osmanlı'da Moratoryum İlanı 

Moratoryum veya tam anlamıyla moratoryum ilanı, mali çöküşü gerçekleşen bir devletin, "Mali çöküş içerisindeyim, sizlere borçlarınızı ve borçlarınızın faizlerini ödeyemeyeceğim" anlamına gelir.

Bu mali çöküş ilanını Osmanlı Devleti tarihinde 1875, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ise 1958'de görürüz. Osmanlı Devletinin mali çöküşünün detaylarını çok kısaca belirtmek istiyorum. Osmanlı, 19. yüzyılın başlarına geldiğinde sanayisi çökmüş, sürekli iç ve dış borç alan bir devlet haline gelmişti. Bu sorunların nedenlerini tarihçiler genellikle şunlara bağlar: 

a) Yabancılara, özellikle İngilizlere tanınan sınırsız haklar.
b) Antlaşmalar ve borç tuzakları
c) Üretime değil, tüketime yanaşılması, borçların karşı ödeme olarak kaynakların gösterilmesi.

Tabi bunlara ek olarak bürokrasinin yabancılar tarafından işgal edilmesi, yerli Osmanlı tüccarlarının piyasalardan dışlanması, Batı ürünü kullanılmasına teşvik edilmesi gibi etkenlerde ekstra vardır. Osmanlı'nın bu aciz durumu günümüz Türkiye'sini maalesef andırmaktadır. Bürokrasinin çetelerce işgali, taraflı atamalar yapılması, yabancıların yerli piyasalara hakim olması, halkın ağır vergi yüküyle ezilmesi gibi bir çok şey, günümüz Türkiye'sini özetler niteliktedir. 

Osmanlı 1875 yılına geldiğinde "Moratoryum" ilanını açıklar, akabinde dostumuz (!) İngilizler ödemelerimizi kolaylaştırmak için bir dize tavsiyeler sunar. Bu yazımız da kısacası Osmanlı Devletinin moratoryum ile olan geçmişini anlattık. 

"Mali gücünü yitirmiş bir devlet, asla bağımsız olamaz" diyerek yazımızı sonlandırıyorum.